Vliegvakanties, het is steeds duidelijker dat ze niet samengaan met een klimaatbewuste levensstijl. Ik ben fan van reizen, dus dat is een flink dilemma. Ik ben met mijn reislust een veroorzaker van de klimaatproblemen die mijn kinderen gaan ervaren, maar toch willen juist die kinderen dolgraag nog een keer een verre vakantie met zijn vieren. "Echt ver." Wij zijn dertig jaar getrouwd, Hans werd zestig, dus laten we gaan. De dames worden het snel eens: ze willen dolgraag met ons naar Cuba, ergens in 2019.
Eens in de vijf jaar, hadden we bedacht. Eens in de vijf jaar een verre reis die wij betalen. En dan verder niet buiten Europa en maximaal 1x per jaar. Verder rijden we ook nog drie keer per jaar naar Frankrijk, 650 km op en neer, dus dat moet het dan maar zijn. Vanochtend aan de ontbijttafel ontstond ineens het idee: Cuba, ok. Cuba is OK als het ons lukt om in datzelfde jaar niet meer CO2 uit te stoten dan één planeet kan handelen. Het idee is afgekeken van Babette Porcelijn, die ook een handige tool heeft ontwikkeld om die impact te bepalen: ontdek jouw impact op de aarde.
Cuba is 7500 km van Amsterdam, dus we gaan dan 15.000 km vliegen. Sommige dingen zijn niet zo simpel te veranderen: de grootte van ons huis hebben we al aangepast door de helft te bestemmen als vergaderruimte en kantoren, die ook echt alleen verwarmd worden als daar gewerkt of vergaderd wordt. We hebben ons gasgebruik gehalveerd met een hybride warmtepomp, maar nog niet alle elektriciteit wekken we zelf op, wel is alle elektriciteit die we kopen groen, via Greenchoice. Nieuwe dubbele ramen staan klaar om ons meest gebruikte deel van het huis beter te isoleren, de oude dubbele ramen van 25 jaar geleden isoleren allang geen warmte meer. Het vervelendste is de Nederlandse infrastructuur: zelfs als we helemaal niets zouden doen, hebben we door de scholen, ziekenhuizen, wegen en overheidsdiensten al een flinke impact op ons bordje.
Geen van de cijfers zijn in steen gebeiteld, het hangt er altijd vanaf: vliegen naar Cuba is met Tui bijvoorbeeld minder belastend dan met Copa of KLM, volgens oneworld. Op de site van Greentripper kan je berekenen wat de 'schade' is van een retour Havanna: 3,3 ton CO2, (dit is inclusief indirecte schade door witte vliegtuigstrepen), voor slechts 39,95 kan je dat compenseren. Dat klinkt als easy-peasy. Maar als we nou echt zelf willen compenseren, door ons eigen gedrag? Gek genoeg is dat volgens allerlei berekeningsmethodes een stuk ingewikkelder.
Volgens Babette veroorzaakt de gemiddelde Nederlander nu een uitstoot waarvoor 3,6 planeten nodig zijn. We hebben er één, dus wij willen in ons Cuba-jaar zó leven dat we niet boven de uitstoot uitkomen voor één planeet. Volgens niet helemaal vergelijkbare bronnen is dat ongeveer 4 ton per persoon. Waarvan al 1,7 ton door de BV Nederland wordt uitgestoten. Dan hebben we dus 2,3 ton 'over' waar we zelf invloed op uitoefenen en een retour Havanna is 3,3 ton.
Als je er zó naar kijkt, is het dus mission impossible. En is het ook niet gek dat de gemiddelde Nederlander 3,6 planeten nodig heeft. Maar het grootste raadsel voor mij is: hoe kan je dat ooit 'afkopen' voor vier tientjes?
Misschien moeten we iets minder streng zijn. Toegeven dat we dit niet alleen kunnen en dat een impact voor één planeet als Nederlander sowieso niet haalbaar is. Laten we Babette's impactmeter gebruiken om te kijken waar we nú staan, zonder vliegreis naar Cuba, en hoe we op hetzelfde niveau kunnen blijven mét vliegreis.
Het goede nieuws is: we zitten nu al onder de impact van de gemiddelde Nederlander.
Wat zijn de 13 klappers die we in ons Cubajaar 2019 nog kunnen maken?
- Helemaal geen vlees (Nu al weinig, max 1x per week)
- Minderen met zuivel, gebruik van nu halveren (nu nog melk in de koffie, yoghurt, boter, kaas)
- Lokaal eten en in het seizoen; eieren, rabarber, fruit uit eigen tuin
- Groente uit een verwarmde kas of verse groente die ingevlogen wordt vermijden, bulk die per schip getransporteerd wordt doen we wel (lang leve koffie en chocolade)
- Alles opmaken, restjesbeleid aanscherpen
- Spullen: niets nieuws kopen, tenzij het echt niet anders kan (verf, wc-papier en afwasmiddel) bij tweedehands ook nadenken of we het echt nodig hebben
- Het huis uitmesten: dingen die we nooit gebruiken wegdoen, zodat anderen ook een kans krijgen om tweedehands te genieten van onze oude spullen.
- De auto alleen gebruiken voor trips naar Frankrijk en zoveel mogelijk mensen een lift geven, verder louter met de trein&fiets of poolen (ik reis nu al 1x per week met drie-vier anderen naar Dronten in een poolschema, dat loopt door)
- Verwarming op 18 graden max (behalve in de verhuurde vergaderkamer), nu 19,5 graad.
- Zodra de kans zich voordoet extra zonnepanelen aanschaffen in een postcoderoos actie
- Zwemmen in de zwemvijver inplaats van douchen zolang de watertemperatuur 18 graden of hoger is (Doen we al, maar de lat ligt nu bij 20 graden)
- Uitzoeken of het loont om het gasfornuis te vervangen door tweedehands inductiekookplaat
- Behalve Cuba het hele jaar niet in het vliegtuig.
Ik tik op de impactmeter van Babette deze waanzinnig hoog gelegde lat in, niet alles staat erop, dus een beetje corrigeren mag: 1,6 planeet, gedrag nu = 2,3 planeet, gemiddelde Nederlander 3,6 planeet.
Ik zie een Spartaans jaar voor me, maar wel helemaal in de geest van onze reisbestemming: Cuba, 37 megaton CO2-uitstoot per jaar, 11 miljoen inwoners. Ter vergelijking: Nederland 168 megaton per jaar, 18 miljoen inwoners. (gegevens: Global Carbon Atlas). Ik zie het als een spel: lukt het? Super. Lukt het niet? Wijzer.
In de ideale wereld doet Hans mee, de dochters zullen hoofdschuddend grappen maken, maar stiekem toch wel een beetje meedenken en ons haarscherp in de gaten houden.
