Mijn klimaatdaden van de dag hebben nogal eens een vrouwelijke invalshoek: schoenen, koken, schoonmaken, afwassen. Hoe zorg ik voor mezelf èn voor een beter klimaat? Onder degenen die deze blog volgen zijn ook mensen die daar kritisch naar kijken en van twee van hen kreeg ik deze week hetzelfde artikel uit de Guardian toegestuurd: het nut van doe-het-zelven op het gebied van klimaat wordt daarin op zijn zachtst gezegd in twijfel getrokken: 'Neoliberalism has conned us into fighting climate change as individuals.
Jammer, want ik wilde net wat fijne mannenpraat over doe-het-zelven delen, met harde cijfers. Bijvoorbeeld over de lijnolieverf die we net hebben gekocht: net zo goed alsof beter dan carbolineum, en uit een fabriekje in Groningen: Ecoleum. Of over de oude waterpomp die na zeven jaar alsnog verkocht werd en weer gebruikt gaat worden, over de externe harde schijf die al jaren niet gebruikt werd en toch al die tijd stroom trekt door de adaptor op het stopcontact. Maar nu dit artikel: futiel en zinloos lijkt het allemaal en het lijdt ook nog eens de aandacht af van waar het echt om gaat in de wereld van het klimaat. Want grote bedrijven en door hen beïnvloede overheden (denk: Trump of in Nederland: VVD), die schijnen in hun vuistje te lachen. Terwijl wij druk bezig zijn om ons persoonlijke leven klimaatvriendelijker te maken, stoten zij alleen maar méér CO2 uit. Mooizo, lekker bezig Wiltink, aandacht afgeleid.
Het neoliberalisme preekt vrijheid als het allerbelangrijkste wat er is, en zadelt ons tegelijkertijd op met verantwoordelijkheidsgevoel en schaamte omdat we zelf, ieder voor zich, klimaatdaadje na klimaatdaadje, dit probleem moeten oplossen en dat maar niet wil lukken. Terwijl de 100 bedrijven die 71% van de uitstoot veroorzaken frank en 'vrij' kunnen doorgaan met uitstoten. Wat we wel moeten doen, aldus het artikel, is collectief in actie komen.
Ik heb het artikel nu drie keer gelezen, omdat ik het gevoel heb dat er iets niet helemaal klopt in de redenatie. Het raakt me. Het eindigt met de uitsmijter 'Dus neem vaker de fiets en kweek een paar worteltjes, want daar word je vrolijker en gezonder van, maar stop met obsessief individueel groen gedrag en start collectieve actie tegen de grote bedrijven.
Waarom dit voor mij niet klopt? Ik denk hierom
- nu ik bewust en dagelijks bezig ben met klimaatdaden, kom ik er ook pas achter wat er collectief anders en beter moet/kan. Zoals: vlees, vliegreizen, benzine en ander CO2 producerende aanschaf mag van mij veel duurder worden, of zelfs op de bon. Groene acties, aanschaf electrische auto's en fietsen, isoleren woningen en van het gas af, tweedehands goederen, eten uit de buurt, dat mag allemaal zichtbaar en voelbaar makkelijker en goedkoper worden. Dat kan ik niet zelf voor elkaar krijgen, dus stem ik op een partij die dit ondersteunt, en als ik ergens een petitie kan tekenen doe ik het.
- vele kleine individuele daden zijn samen ook één collectieve daad. En soms staat één persoon aan het begin van zo'n collectieve actie. Toen niemand meer Buckler kocht nadat Youp van 't Hek het belachelijk had gemaakt, ging Buckler eruit. Overigens is alcoholvrij bier er intussen wel gekomen, maar toch. Dat de vegetarische slager een succes is, is ook omdat mensen het kopen.
- ik praat nu veel makkelijker en vaker over klimaat en klimaatdaden. Niet omdat ik geloof dat mijn persoonlijke daden het grote verschil gaan maken, dat geloof ik eigenlijk helemaal niet, maar wel omdat dit is wat IK kan doen. Bovendien weet ik vaak niet hoe ik, ikzelf, het beste kan handelen en op deze manier kom ik daar steeds beter achter.
- Als ik aan een collectieve actie deel kan nemen en ik zie dat dat effect heeft: graag, vertel me waar en hoe en ik ben er. Dat vind ik net zo goed een klimaatdaad. Ik zou alleen even niet weten waar en hoe. Maak het concreet en ik sta klaar.
- Overtuigend vond ik een vrouw die ik laatst sprak en die altijd voorop had gelopen bij allerlei protestacties tegen het grootkapitaal. Ze was nu bosbouwer in Spanje geworden. Waarom? Had dat soort collectieve actie geen zin? Ze werd en heel gefrustreerd van, zei ze. Tot ze zich realiseerde hoe ze zelf zou reageren als er tegen haar geprotesteerd zou worden: 'Je moet veranderen, je mag dit niet doen!' Dan zou ze zelf ook gauw een andere kant opkijken. Dus collectieve actie: graag. Maar dan wel in dialoog, en ik zou zo 1-2-3 niet weten hoe ik aan die tafel kan aanzitten.
- Neoliberalisme vind ik eng en ik geloof totaal niet dat ik vanzelf vrij zal kiezen om 'goed' te consumeren, daarvoor zijn de krachten te groot en ben ik te makkelijk manipuleerbaar door marketeers en mijn eigen gemakzucht. Anders kiezen ìs hard werken, fouten maken, en leren van die fouten. Dat lukt mij alleen door dwang, die er nu niet is, of door er voor mezelf een spel van te maken. Vandaar dat ik daarvoor kies. Dat is ingewikkeld genoeg en ik word er niet blij van als mensen het belachelijk maken en afdoen als 'vaker de fiets nemen en worteltjes kweken.'
- Mensen die heel hard roepen dat obsessie met individueel gedrag zinloos is, waar zijn ze bang voor? Dat ik daardoor collectieve actie niet zal ondersteunen, of te druk ben om in actie te komen? Waar ik bang voor ben is het omgekeerde. Dat sommige van die mensen denken: het collectief moet het doen, wat het individu doet maakt niet uit, dus laat ik nog ff lekker naar Cuba of Italië vliegen, nu het nog betaalbaar is. Dit 'druppel-op-de-gloeiende-plaat'denken is volgens mij even gevaarlijk als het 'ik-moet-in-mijn-eentje-de-planeet-redden' gedachtes. Het is is niet het één OF het ander. Het is alle hens aan dek, iedereen een emmer en zet vooral óók de pompen aan. De kans dat je de knop van de pomp vindt, lijkt me een stuk groter als je op zoek bent naar een emmer, dan als je op het zonnedek gaat zitten wachten op collectieve actie van een ander.
Daarom ga ik morgen gewoon door met klimaat-doe-het-zelven. Mijn haar wassen met een shampootablet. Peren eten uit eigen tuin. En volgende week met de trein naar Engeland, ookal kost dat veel meer tijd en geld. Niet omdat ik er vrolijker of gezonder van word, maar bewuster en strijdvaardiger. Omdat ik het geen onzin vind. Wie weet kom ik onderweg wel die ene ondernemer of politicus tegen die in dialoog wil hierover. Blijf me daarom bestoken met ideeën, shampootabletten, artikelen en meer. Houd me wakker.
Of lees dit artikel uit de Correspondent over wat het uitmaakt als je iets doet.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten