Er zijn in Nederland nog van die plekjes waar je je ver van de bewoonde wereld kunt wanen. Gisteren was ik er nog, op de Veluwe. Het liikt een lichtjaar ver weg. Samen met zeven andere mensen die zich druk maken om het klimaat en om de druk die dat kan opleveren organiseerden we er 'De kunst van het stilstaan'. We woonden voor heel even in de schaapskooi, sliepen in hangmatten en zaten veel rond het vuur.
De klimaatdaden vlogen links en rechts om de oren. Restjes salade werden weer in de soep verwerkt, wat leidde tot heel nieuwe smaaksensaties. Bosbessen die via de Appie uit Tsjechie in een plastic bakje naar ons toe waren gereisd konden ter plekke vergeleken worden met bosbessen uit het bos. Waka-waka's stonden in de zon op te laden en we baalden samen dat er geen bus stopte in de buurt.
Maar de grootste klimaatdaad is misschien wel dat we daar samen waren en ons samen afvroegen: 'Wat is er nodig om dit te laten groeien?'
Je kunt in Nederland nooit ècht ver van de bewoonde wereld zijn. In de schaapskooi was een heuse wc, en die was aangesloten op de waterleiding en het riool van de gemeente. We verbaasden ons daarover. Tot voor kort hadden ze er een beerput gehad, maar op straffe van een boete was er zo'n tien jaar geleden een lange, lange sleuf gegraven en nu werd al het afvalwater naar de rioolzuivering van Epe gepompt en drinkwater teruggepomt, dat door ons weer in het riool terug werd gestuurd naar de waterzuivering. Waar het machinaal gezuiverd wordt voor het weer de natuur in mag.
Er stond ook een schattig wc-huisje met compost-wc op het landje naast de schaapskooi, maar dat werkte niet, omdat men toch liever een gewone wc gebruikt, als die er ook is. Binnenkort zou hij daar worden weggehaald. Wonderlijk, vonden wij het. Zou juist op deze plek een compost-wc of sceptic tank met helofietenfilter een veel logischere optie zijn? Het schijnt dat het grondwater er op elf meter diepte zit, dat lijkt me best een redelijk zandfilter. Afvalwater - en vooral afvalwater uit de wc - is natuurlijk smerig, dus die wet is niet helemaal belachelijk, maar moet het altijd, overal? En als je de wc af zou koppelen en alleen de compost-wc in het houten huisje zou gebruiken, mag het dan eigenlijk wel in Nederland? Zo zie je, op zo'n plek leidt iets wat overal heel normaal is - het riool - ineens tot een klimaatgesprek. Ook over het graven van een ouderwetse put. Hoe moet dat eigenlijk?
De overheid is echt wel bezig met dit onderwerp, ook op de Veluwe. Men promoot tegenwoordig juist wel het afkoppelen van het riool , maar dan alleen voor (eigenlijk schoon) regenwater. Dat loopt op het landgoed altijd al gewoon het zand in. Regenwater gebruiken in douche, wc en keuken, dat zou wel winst zijn, dan hoef je daar in elk geval geen drinkwater voor te gebruiken, en ook niet naar het grondwater te graven. Maar dat vergt een hele aanpassing, dus gebeurt het niet. Door regelgeving van de gemeente zit de schaapskooi nu vast aan een heleboel leidingen. Het lijkt wel een omgekeerde wereld.
Om die wereld terug om te keren heb ik er zelf een sport van gemaakt om twee dagen niet onnodig teveel drinkwater terug naar Epe te sturen. Door:
a. regelmatig achter de bosjes te plassen, dat doen de wilde zwijnen ook, dus het leek me geen punt
b. onder de douche te plassen, waarvan overigens niet iedereen zo gecharmeerd was. Er werd getwijfeld aan het nut en - ook al spoelde het echt goed door - het idee...
Toen ik gisteravond weer in de bewoonde wereld was, zocht ik mijn gelijk, wat op internet natuurlijk te vinden is en wel op: http://metro.co.uk, waar zeven goede redenen te vinden zijn waarom je onder de douche zou moeten plassen, en dat je daar per jaar 2.225 liter water mee kan besparen. Maar dat vereist wel dat je niet langer gaat douchen dan je anders zou doen. En het vraagt ook de schaamte aan de kant te zetten.
Ik heb overigens ook gedoucht met uitzicht op het beukenbos door het open raam en ik heb voor het eerst van mijn leven koffie gedronken onder de douche, maar dat had allebei met het klimaat helemaal niets te maken. Het was gewoon heerlijk, ik voelde me net een achtienjarig reclamemeisje onder een waterval in een reclame voor deze puur-natuur koffie. En - geloof me of niet - ik heb echt niet langer gedoucht, ook al was het heerlijk. De Okavanga-delta kan wachten, als je de Veluwe hebt.
(Foto: Christopher Baan, zondagochtend heel vroeg)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten